15 listopada 2021 r. opublikowano projekt nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz niektórych innych ustaw przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości, który przewiduje zmiany między innymi w sprawach o rozwód.
Projektowane zmiany wyraźnie zmierzają do wydłużenia procesów rozwiązywania małżeństw, szczególnie gdy para posiada wspólne małoletnie dzieci.
Co konkretnie ma się zmienić dla małżonków, którzy planują rozstanie?
Po wejściu w życie nowych przepisów w proponowanym kształcie w praktyce kończą się tak zwane rozwody na jednej rozprawie. Rodzice – nawet gdy przedstawią zgodny plan rozwiązania małżeństwa – nie będą mogli rozstać się szybko i bez konfrontacji z długimi i kosztownymi procedurami.
OBOWIĄZKOWA POSTĘPOWANIE INFORMACYJNE
Skuteczne złożenie pozwu o rozwód co do zasady nie będzie możliwe bez przeprowadzenia obowiązkowego rodzinnego dodatkowego tzw. postępowania informacyjnego. Wniosek o jego wszczęcie stanowić ma odrębne pismo, a samo rodzinne postępowanie informacyjne jest dodatkowym obowiązkowym etapem, mającym na celu pogodzenie małżonków lub wypracowanie zgodnych warunków rozwiązania małżeństwa.
Spotkanie informacyjne w świetle projektowanych przepisów miałoby być wyznaczane w najwcześniejszym możliwym terminie, strony mają zostać pouczone o indywidualnych i społecznych skutkach rozpadu małżeństwa i skłaniane do pojednania.
Przy obecnym obciążeniu sądów wywołanym m.in. pandemią koronawirusa, trudno przewidzieć, jak długo małżonkowie będą oczekiwać na wyznaczenie spotkania informacyjne.
MEDIACJA
Po spotkaniu informacyjnym strony zostaną skierowane na mediacje. Postępowanie mediacyjne ma być dobrowolne i zwolnione od opłat. Co do zasady ma trwać miesiąc liczony od zakończenia spotkania informacyjnego i na zgodny wniosek stron może zostać przedłużone nawet o kolejne sześć miesięcy.
Po upływie ustawowych terminów lub odbyciu mediacji postępowanie informacyjne ma być umarzane postanowieniem, które można zaskarżyć co może wydłużyć postępowanie o kolejne miesiące.
Dopiero przejście tych wszystkich etapów pozwoli małżonkom wystąpić z pozwem o rozwód. Zakładam że będzie to możliwe po kilku albo i kilkunastu miesiącach.
Postanowienie o umorzeniu rodzinnego postępowania informacyjnego wraz z ugodą (jeśli została zawarta) będzie niezbędnym załącznikiem do pozwu. Brak dołączenia tego postanowienia oraz nie wyjaśnienie przyczyn nieprzeprowadzenia tego postępowania spowoduje że pozew o rozwód zostanie zwrócony.
ZABEZPIECZENIE ROSZCZEŃ
Istotne zmiany szykują się również w toku spraw małżeńskich, rodzinnych i opiekuńczych – ograniczenia pojawią się szczególnie w kwestii zabezpieczenia roszczenia. Obecnie wniosek o zabezpieczenie roszczenie lub jego zmianę można co do zasady składać na każdym etapie postępowania a także przed jego wszczęciem.
Projekt przewiduje termin miesiąca na złożenie wniosku o zabezpieczenie – liczony co do zasady od dnia złożenia pozwu lub wniosku.
Przez cały czas trwania rodzinnego postępowania informacyjnego ( przed złożeniem pozwu) nie będzie zatem możliwe składanie wniosków o zabezpieczenie. Trudno sobie zatem wyobrazić sytuację osób chcących jak najszybciej zabezpieczyć potrzeby majątkowe rodziny, kontakty z dzieckiem lub sposób wykonywania władzy rodzicielskiej.
Utrudnione będzie również występowanie z wnioskiem o zmianę lub uchylenie prawomocnego postanowienia o zabezpieczeniu.
KOSZTY POSTĘPOWANIA
Zmiany dotyczą również opłat sądowych. Obecnie wniesienie do sądu pozwu o rozwód kosztuje 600 zł, zaś pary korzystające z polubownego rozwiązania sporu i rezygnujące z orzekania o winie mogą liczyć na zwrot połowy opłaty sądowej.
Nowelizacja zakłada, że taka opłata ulegałaby częściowemu zwrotowi tylko w przypadku doprowadzenia do polubownej separacji.
Opisane zmiany stanowią prawdziwą transformację w sprawach o rozwód.
Dodatkowy etap postępowania informacyjnego oznacza wydłużone procedury w już i tak obciążonym systemie, a często również większe koszty i niepewność co do zabezpieczenia istotnych spraw rodziny.
Ważna informacja dla osób, które planują formalne rozstanie – sprawy wszczęte przed wejściem w życie znowelizowanych przepisów będą toczyć się na obecnych zasadach. Jeśli od podjęcia decyzji o złożeniu pozwu o rozwód dzieli Cię jedynie obawa przed formalnościami, istnieje ryzyko, że nowe przepisy wprowadzą dodatkowe czasochłonne wymogi.
Być może warto sięgnąć po wsparcie prawne już teraz?